214 pp.,
omslagillustratie Paul de Lussanet
Met twee vrienden uit de film- en televisiewereld keert een schrijver 's nachts terug uit Parijs. Als hij afscheid van hen heeft genomen, wordt hij gegrepen door een ander bestaan, dat hij, niet beter wetend aangezien hij van eigen herinneringen is verstoken, passief als zijn eigen bestaan aanvaardt. Zo beleeft hij gedurende enkele uren een leven dat hij, als de omstandigheden anders waren geweest, geleid zou kunnen hebben. Zoals steeds in het werk van Hubert Lampo valt in deze verrassende roman Een geur van Sandelhout op hoe werkelijkh eid en 'an dere' werkelijkheid elkaar doordringen. Ditzo geheten magisch-realisme is meer dan een mengsel van droom en werkelijkheid in de poëtische betekenis van het woord. Sterker dan in welke roman van Hubert Lampo is in Een geur van Sandelhout de bijdrage van het autobiografische. Ofschoon in dit geval bezwaarlijk het exacte levensbeeld van de auteur geconstrueerd kan worden, is duidelijk dat de lezer in de ik-persoon de schrijver mag zien. Hoofdpersoon Zoals hierboven duidelijk werd gemaakt, mag ik de hoofdpersoon van dit boek Hubert Lampo noemen. Deze 'toestemming' is eigenlijk overbodig omdat de hoofdpersoon in dit boek Hubert heet, en bezig is met de verfilming van zijn boek, de Komst van Joachim Stiller. Toch wil ik hetgeen autobiografisch boek noemen, omdat wat de schrijver in dit verhaal beschrijft onmogelijk waar kan zijn. Na e e n avondje i n Parijs iets te hebben gegeten met de toekomstige regisseur en producer van de film , ont dekt hij bij aankomst in Antwerpen dat de accu van zijn auto leeg is. Kennelijk was teruglopen naar Harry, de producer, die 5 minuten verder woonde, te veel moeite, en dommelde Hubert in achter het stuur. Bij het ontwaken schijnt hij in een hele andere wereld terecht te zijn gekomen, die hij, omdat hij zich weinig kan herinneren, als zijn leven aanvaardt. De vluchtige herinnering aan het bezoekje aan Parijs wordt als droom afgedaan. In zijn 'nieuwe' leven wordt hij geconfronteerd met zijn vrouw Mary, die hij aanvankelijk niet als zijn vrouw herkent. Ook loopt hij met de gedachte auteur te kunnen zijn, maar dit is in zijn 'nieuwe' leven een ondenkbare gedachte. Steeds weer wordt Hubert met vragen geconfronteerd, en steeds weer kr ijgt hij a nt woorden 'binnen' die hij zelf niet bedacht zou kunnen hebben. Heel langzaam komt het besef dat dit niet zijn wereld is, en uiteindelij k ka n hij weer terugkeren naar zijn oude vertrouwde bestaan. Tijd Natuurlijk heeft dit hele gebeuren Hubert niet koud gelaten. Er is iets gebeurd wat onverklaarbaar is, en onvergetelijk. Deze ervaring doet hem inzien wat er van hem geworden was, als alles niet zo op rolletjes had gelopen als het tot dan toe gedaan had. De 'nieuwe' werkelijkheid die hij beleeft had, was een leven dat hij had kunnen leven als hij niet op de juiste momenten op de juiste plek was geweest. Het besef van tijd is daarom in dit verhaal van groot belang. Hoe kan hij zomaar verdwaalt zijn in een andere werkelijkheid, terwijl bij terugkomst nauwelijks tijd is verstreken. Hoe is het sowieso mogelijk dat hij in ' i ets ' terecht k omt wat eigenlijk niet bestaat. Wetenschappers komen hier met ingewikkelde verhalen met vierde dimensies en wat nog meer. Toch zal Hubert dit verhaal niet geschreven hebben om de int ere sse te wekken voor theoretische natuurkunde. Hier zijn veel immers veel interessantere (studie)boeken over geschreven. Kennelijk wil Lampo met dit verhaal de 'mensheid' wijzen op het feit dat het leven niet meer is dan een toevallige samenloop van omstandigheden. Je leven had er zoveel anders uit kunnen zien als je bepaalde beslissingen niet had genomen, of uitgesteld had. Je had de vrouw van je leven mis kunnen lopen, een andere opleiding gevolgd en een ander beroep gezocht. In Een Geur van Sandelhout biedt Hubert Lampo zichzelf de unieke kans zijn leven te zien zoals die gelopen zou kunnen hebben. Waardering Een Geur van Sa ndel hout is een ver rassend leuk boek. Het idee dat erachter steekt is honderd keer leuker dan het boek zelf. Zelfs ik kan, ondanks mijn in verhouding veel kleinere levenservaring, goed voorstellen hoe je leven afhangt van toevallige momenten. Bij besliss in gen nemen is er geen mogelijkheid om de gevolgen van de verschillende keuzemogelijkheden te bezien. Stel je voor dat mijn ouders nooit besloten hadden te verhuizen.., Stel je voor dat ik....enz. In dit boekje heeft Lampo wel de mogelijkheid het resultaat van het nemen van de verkeerde beslissingen kunnen zien. Hij werd geen gevierd schrijver, was slechts onderwijzer, en genoot geen (inter)nationale faam. Verbazingwekkend is dat bij de korte samenvatting voor in het boek (samengesteld door de bibliotheek) letterlijk geschreven is: Autobiografische roman over de ongelukkig e pe riode van auteurs eer ste huwelijk, toen hij nog onderwijzer in Antwerpen was. Zij beseffen dus helemaal niet dat er een 'parallelle tijdsdimensie' beschreven wordt, een fictief bestaan dat er helemaal nooit geweest is ! Misschien dat daar ook wel de kracht van het verhaal zit, het is gewoonweg moeili j k te bevatten wat de ik-persoon overkomt. Mensen die zich verdiept hebben in de theoretische natuurkunde zullen hier inderdaad een bewezen parallelle tijdsdimensie in zien, terwijl anderen het slechts als een droom zullen opvatten. De werkelijkheid zoals Lampo die bedoeld heeft zit hoogstwaarschijnlijk veel gecompliceerder in elkaar, en om deze beter te kunnen benaderen zou ik dit boek graag mee willen nemen voor mijn essay. Het geboden idee geeft genoeg stof tot nadenken om een 'verhaaltje' over te schrijven. Dat de keus op dit boek valt is o p zic h nie t zo heel ve rwond erlijk, als je kijkt naar zijn plaats op het Magisch Realistisch Spectrum. In eerder verslagen had ik al aangegeven vooral geïnteresseerd te zijn in 'centrum-rechtse' boeken, en dat is precies de plaats waar dit boek thuis hoort. De werkelijkheid wordt namelijk nergens zichtbaar doorbroken, het is slechts een zacht stemme tje in je hoofd dat zegt dat dit onmogelijk is. Dit is het fascinerendste effect van het magisch-realisme, en dat komt in dit boek goed tot zijn recht.
